یکی از روش هایی که برای مقاوم ساختن سازه ها از آن کمک می گیرند، استفاده از میلگرد بستر و آرماتور است.
از میلگرد بستر برای افزایش استحکام دیوارها و کاهش احتمال ترک خوردن آنها بهره می برند. ما در این مقاله قصد داریم تا شما را با میلگرد بستر و مراحل اجرای آن به صورت اصولی آشنا کنیم.
میلگرد بستر چیست؟
میلگرد بستر در واقع یک عضو سازه ای است که از ۲ آرماتور موازی با ۳ متر طول تشکیل شده و فاصله عرضی بین این آنها، بر اساس قوانین، می تواند ۵.۵، ۱۱ یا ۱۵ سانتی متر باشد. لازم به ذکر است که چند مفتول بین دو آرماتور به صورت زیگزاک یا عمودی با فاصله ۱۶ اینچی از هم جوش خورده اند.
همیشه هنگام ساخت سازه ها یکی از موارد مهمی که در نظر می گیرند، غلبه به نیروهای فشاری و کششی است و از این رو بتن جزو بهترین مصالح برای مقاومت در برابر نیروهای فشاری به شمار می آید ولی عملکرد خوبی در برابر نیروهای کششی ندارد. به همین علت باید به کمک میله های فولادی این مورد را جبران کنیم.
دلیل استفاده از فولاد این است که مقابل نیروهای کششی مقاومت بالایی دارد و با ترکیب آن با بتن المانی ساخته می شود که هم استحکام فشاری دارد و هم استحکام کششی یعنی میلگرد.
یکی از این میلگردها، میلگرد بستر است که کاربرد اصلی آن بالا بردن استحکام و مقاومت کششی دیوار است چون با استفاده از این عضو، شکل پذیری دیوار در برابر تکان های شدید افزایش پیدا خواهد کرد.
به طور کلی میلگردهای بستر به دو دسته خرپایی و نردبانی تقسیم می شوند که در ادامه این دو نوع میلگرد را بررسی خواهیم کرد.
انواع میلگرد بستر
- میلگرد بستر خرپایی (Truss- type joint reinforcement): در میلگرد خرپایی، بین دو میلگرد، مفتول هایی به شکل هفت و هشتی یا زیگزاگی جوش داده می شوند و با استفاده از قلاب و گیره به دیوار نصب می گردد. شایان ذکر است که تقویت دیوارهای غیر کامپوزیتی با روش خرپایی مجاز نیست.
- میلگرد بستر نردبانی (ladder shape): همان طور که از نام این نوع میلگرد معلوم است، این میلگرد حالت یک نردبان دارد و مانند مدل خرپایی با قلاب و گیره به دیوار وصل می شود، البته به شکلی که ۲ آرماتور موازی روی دیوار قرار بگیرند. در نهایت با ریختن سیمان روی آن، عملیات آجر چینی و ساخت دیوار انجام می پذیرد.
جالب است بدانید که میلگردهای بستر خرپایی و نردبانی، خود، اشکال مختلفی دارند از جمله:
- نردبانی ۴ مفتولی یا دوبل
- نردبانی ۳ مفتولی
- نردبانی تنظیم شونده
- نردبانی تنظیم شونده ۳ مفتولی
- نردبانی با قلاب پیوسته
- خرپایی تنظیم شونده ۳ مفتولی
- خرپایی تنظیم شونده
میلگرد بستر مزیت های بسیاری دارد که سبب گسترش استفاده از آن شده است. در ادامه این مقاله به بررسی دلایل این امر می پردازیم.
مزیت های استفاده از میلگرد بستر
از آن جایی که ساختمان های سفالی و آجری مقاومت چندانی در برابر زلزله ندارند و باید با روشی مستحکم شوند تا آسیب نبینند و برای همین منظور مهندسان از میلگرد بستر استفاده می کنند.
به زبان دیگر هدف اصلی استفاده از میلگرد بستر در ساختمان ها افزایش استحکام سازه مقابل زلزله است و به همین علت هم آن را با روش جوشکاری مقاومتی می سازند.
دیوارهای باربر، غیر باربر، سفالی، آجری و … بستری مناسب برای قرار گیری میلگردها هستند. میلگردهای مذکور با استاندارد ASTM ساخته می شوند، عرضی در حدود ۵ الی ۱۱ سانتی متر دارند و قطر آنها حداقل ۴ میلی متر است.
خوب است بدانید که روی این میلگردها از پوشش گالوانیزه استفاده می شود و همه آنها ظاهری آج دار دارند.
برای جمع بندی مزیت های میلگرد بستر می توان به موارد زیر به طور خلاصه اشاره کرد:
- مقاوم در برابر زلزله است
- نیازی به دوغاب بندی ندارد
- سبب افزایش مقاومت دیوار می گردد
- دیوارهای متقاطع به هم متصل می شوند
- سبب افزایش مقاومت برشی داخل صفحه دیوار می شود
- قابلیت استفاده از آن به صورت قائم
حال که به طور کامل با میلگرد بستر و ویژگی های آن آشنا شدیم، سراغ مراحل اجرای این میلگرد می رویم.
مراحل اجرای میلگرد بستر
برای متصل کردن میلگرد بستر باید چند مرحله به درستی طی شود:
- در مرحله اول و پیش از دیوارچینی، باید بست را به صورت افقی با پیچ، رول بولت، تفنگ و میخ های مخصوص فلزی به اسکلت سازه وصل کنید. البته می توانید از روش جوش هم به صورت خاصی استفاده کنید. بهتر است میلگردهای بستر در فاصله ای ۵۰ سانتی متری از هم قرار بگیرند.
- در مرحله بعدی که دیوارچینی است، باید ۲۰ سانتی متر از انتهای میلگرد بستر، ۹۰ درجه خم شود و به صورت مستقیم داخل بست قرار گیرد.
- در مرحله نهایی باید (حداقل ۱.۵ سانتی متر) ملات روی میلگرد بستر تا روی بست اجرا گردد.
البته میلگرد بستر در کنار مزایایی که دارد، دارای معایبی نیز می باشد که برخی از آنها شامل موارد زیر می شوند:
- دشواری انجام استانداردهای تعیین شده که عدم رعایت آنها می تواند موجب افزایش خسارت شود
- الزام انجام محاسبات دقیق مهندسی برای جلوگیری از آسیب به سازه
- امکان ایجاد نقص در دیوار به خاطر بی توجهی به اندازه قطر میلگرد
در انتهای این مقاله قصد داریم تا به این پرسش که تفاوت میلگرد بستر با وال پست چیست پاسخ دهیم.
تفاوت وال پست و میلگرد بستر
از وال پست و میلگرد بستر، هر دو، برای مقاوم ساختن دیوارها استفاده می کنند اما این دو عضو سازه ای چند فرق با هم دارند که مهم ترین تفاوت های بین آنها عبارت اند از:
- مدت زمان اجرا: برای اجرای میلگرد بستر به زمان کمتری نسبت به وال پست نیاز داریم
- نحوه اجرا: اجرای میلگرد بستر آسان تر از وال پست است
- تحمل نیرو: وال پست مقاومت بیشتری در برابر نیروهای برشی دارد
- هزینه ها: استفاده از میلگرد بستر موجب کاهش ۵۰ درصدی هزینه های مقاوم سازی دیوار می شود
- مقاطع مورد استفاده: برای اجرای میلگرد بستر از مفتولی با قطر ۴ میلی متر و برای وال پست از نبشی استفاده می کنند
- نیروی کار: اجرای وال پست به نیروی متخصص و جوشکار نیاز دارد
