جدول اشتال چیست به همراه راهنمای استفاده و کاربرد آن

آشنایی با جدول اشتال

جدول اشتال (Stahlbau Table) یک معیار جهانی برای انتخاب مقاطع فولادی از جمله میلگرد و انواع پروفیل بوده، که در سال ۱۹۳۸ طبق استاندارد DIN آلمان تبیین شده است. نام جدول اشتال از نام نویسنده آن یعنی خانم مارتا اشنایدر بورگر اولین مهندس ساختمان زن در سال ۱۹۳۸ اتخاذ شده است.

ایشان در حدود ۸۰ سال پیش با جمع‌آوری اطلاعات دقیق از مقاطع مختلف، جدول اشتال را تدوین نمود. از آنجا که این جدول باعث سهولت در دستیابی به اطلاعات مقاطع می شود، لذا طراحان و مهندسان صنایع مختلف از جمله صنعت ساختمان، به طور چشم گیری از این جدول استفاده می کنند.

در این جدول وزن و مشخصات مقاطع مختلف بر اساس سایز آن ها دسته بندی شده و مهندسان می توانند بر اساس نیاز خود مقاطع مورد نظر را انتخاب کنند. از آنجا که پروفیل‌های ساختمانی در ایران نیز تحت استاندارد DIN آلمان تولید می‌شوند، لذا جدول اشتال در ایران نیز دارای اهمیت زیادی است.

از مهم ترین مقاطع ارائه شده در جدول اشتال می توان به جداول زیر اشاره کرد:

• جدول نیروی وارد شده به صفحات تقسیم فشار (بیس پلیت)
• جدول اشتال تیرآهن های باریک (INP)
• جدول اشتال تیرآهن های نیمه سبک (IPE)
• جدول اشتال تیرآهن‌ های بال پهن (IPB)
• جدول اشتال پروفیل های نبشی نورد شده بال مساوی
• جدول اشتال پروفیل های سپری نورد شده
• جدول اشتال پروفیل های ناودانی نورد شده
• جدول اشتال انواع تیرآهن های لانه زنبوری
• جدول اشتال انواع پروفیل توپر مانند میلگرد
• جدول اشتال انواع قوطی پروفیل

راهنمای استفاده از جدول اشتال

مشخصات انواع مقاطع فولادی در جدول اشتال عبارت است از: سطح مقطع پروفیل، ممان اینرسی مقطع، شعاع ژیراسیون، وزن بر واحد طول پروفیل و سایر اطلاعات از این قبیل. تمام متغیرهای استفاده شده در جداول با علائم اختصاری نشان داده می‌شوند که در ادامه مطلب به آن ها پرداخته خواهد شد.

برای استفاده از جدول اشتال معمولاً به روش آزمون و خطا عمل می شود. این آزمون و خطا بر اساس وزن یا سطح مقطع مورد نظر انجام می گیرد. برای این منظور لازم است تا ابتدا با توجه به نقشه سازه پروژه میزان وزن یا سطح مقطع مورد نیاز از هر نوع مقطع مشخص گردد.

سپس به جدول اشتال مراجعه کرده و ابتدا نوع مقطع (تیر، پروفیل، و غیره) انتخاب می شود. سپس در ستون مربوط به مساحت مقطع نزدیک ترین عدد به مساحت مورد نیاز مربوط به آن مقطع را پیدا کرده و با توجه به سطر متناسب با آن، سایز مورد نیاز بدست خواهد آمد.

نکته قابل توجه آن است که در انتخاب مساحت مورد نیاز در جدول، همواره مقداری انتخاب می گردد که به مساحت مورد نیاز نزدیکتر بوده و کمی از آن بزرگتر باشد. انتخاب مقطع با مساحت کوچکتر از مساحت مورد نیاز باعث ایجاد ضعف در سازه و حتی ایجاد واماندگی در آن می شود.

پس از بدست آمدن مقطع و مساحت آن، می­توان وزن سازه را نیز با توجه به چگالی فولاد و پارامتر وزن در واحد طول متناسب با سازه مورد نظر بدست آورد. در گام بعد می توان سایر کنترل ها و محاسبات مورد نظر را با توجه به مقطع انتخاب انجام داده، و در صورتی که مقطع انتخابی پاسخگوی نیاز پروژه نباشد، از مقطعی با یک سایز بالاتر استفاده می شود.

این چرخه تا زمانی که تمامی نیازهای پروژه تامین شود، ادامه خواهد یافت. در نهایت مقطع انتخاب نشان دهنده بهینه ترین مقطع استاندارد بوده که با صرف کمترین هزینه، بیشترین استحکام را به سازه می بخشد.

 راهنمای حروف ارائه شده در جدول اشتال

همانطور که گفته شد، جداول اشتال طیف وسیعی از مقاطع را در بر می گیرد. تیرآهن های مختلف ارائه شده در جدول اشتال شامل تیر I شکل نیم پهن (IPE)، تیر I شکل باریک (INP)، و تیر بال پهن (IPB) است. لازم به ذکر است که سایز تیرآهن ها بر اساس ارتفاع آن ها تعیین می شود؛ برای مثال IPE 120 نشان دهنده تیرآهنی با سطح مقطع I و با ارتفاع ۱۲۰ میلی متر است.

برای نبشی ها نیز از حرف لایتن L همانند L30*20*3 استفاده می شود، که عدد اول و دوم نشان دهنده طول بال های نبشی و عدد سوم بیانگر ضخامت نبشی به میلی متر است. به همین ترتیب مقاطع سپری و پروفیل زد با حروف T و Z نشان داده می شوند.

مشخصات سایر پروفیل‌های ساختمانی مانند تیرهای لانه زنبوری به دو روش اتصال لیتسکا و پاینر نیز در این جداول شرح داده شده است. همچنین اطلاعات اضافی و کاربردی دیگری همچون جزئیات جوشکاری مانند ساق جوش مناسب و طول جوش‌های مناسب برای انواع جوش‌های ماهیچه ای و لب به لب بیان شده است.

در مورد اتصالات موقت و نیمه موقت مانند انواع پیچ ها و پرچ ها و جزئیات مربوط به آن‌ها شامل ابعاد، قطر و فاصله سوراخ ها نیز مطالبی بیان گردیده است. جدول زیر نشان دهنده قسمتی از جداول اشتال مربوط به پروفیل مربعی شکل است.

در جداول اشتال از پارامترهای مختلفی برای مشخص نمودن مشخصه خاصی استفاده می شود. لذا لازم است تا مهندسان و طراحان برای بهره برداری از این جدول و انتخاب متریال مطابق با پروژه مورد نظر خود، با این پارامترها آشنایی داشته باشند. بخشی از این پارامترها در ارتباط با انواع پروفیل ها عبارت است از:

• h : ارتفاع پروفیل
• d : قطر
• p : محیط
• b : عرض پروفیل
• s : ضخامت جان
• c : مجموعه ضخامت بال و شعاع اتصال جان و بال
• h-2c : ارتفاع جان
• A : مساحت مقطع
• G : وزن واحد طول
• tan a : زاویه بین محورهای اصلی x و y
• I : ممان اینرسی حول محورهای اصلی (x و y)
• r : شعاع ژیراسیون

جمع بندی

جدول اشتال (Stahlbau Table) به افتخار خانم مارتا اشنایدر بورگر اولین مهندس ساختمان زن در سال ۱۹۳۸ به این اسم نامگذاری شده است. این جدول طبق استاندارد DIN آلمان بوده و در آن طیف وسیعی از مقاطع از جمله پروفیل­ها گنجانده شده است. همچنین اطلاعاتی در مورد اتصال پروفیل ها به وسیله پیچ و پرچ و همچنین اطلاعات مفیدی در مورد جوشکاری مقاطع بیان شده است.

برای استفاده از این جدول لازم است تا ابتدا مجموعه مساحت مورد نیاز از مقطع مورد نظر محاسبه شده، و متناسب با آن مقطعی انتخاب گردد که دارای مساحتی نزدیک و بیشتر از مساحت مورد نیاز باشد. در ادامه پس از بررسی های لازم از نظر استحکام سایر معیارهای مورد نظر، می توان با روش سعی و خطا اقدام به انتخاب مقطعی با اندازه بزرگتر داشت.

برای کسب اطلاعات بیشتر و همچنین دریافت قیمت روز انواع محصولات فولادی می توانید با کارشناسان مجموعه آهن مال توسط شماره تلفن ۷۹۶۷۳-۰۲۱ تماس حاصل فرمایید.