هر آنچه درباره ورق گالوانیزه باید بدانید

آشنایی با ورق گالوانیزه

فولادها جزو متریال های مهندسی با ویژگی های خوبی بوده که کاربرد گسترده ای در صنایع مختلف دارند؛ اما خوردگی و زنگ زدگی از جمله عواملی است که باعث می شود عمر ورق ها و استحکام آن ها کاهش یابد. برای جلوگیری از این موضوع می توان از روش های متعددی استفاده کرد که یکی از بهترین، شناخته شده ترین، و مقرون به صرفه ترین فرایندها، اعمال لایه روی (زینک) بر روی سطح ورق است.

این لایه نازک قرار گرفته بر روی ورق مانع خوردگی فولاد خواهد شد. همچنین فلز روی به دلیل اینکه از لحاظ الکترونگاتیوی نسبت به آهن فعال تر است، نقش آند، و فولاد نقش کاتد را ایفا کرده، و از زنگ زدگی فولاد جلوگیری می کند. میزان مقاومت ورق گالوانیزه با ضخامت لایه پوششی بر روی آن دارای ارتباط مستقیم است.

ضخامت این لایه متفاوت بوده و این میزان بر اساس جرم پوشش روی (زینک) تعیین می شود، که معمولا از ۱۰۰ الی ۳۵۰ گرم بر متر مربع قابل تغییر است. لازم به ذکر است ترکیب پوشش روی نیز در کیفیت ورق گالوانیزه تاثیر گذاشته و باعث تشکیل دو نوع ورق با کیفیت های مختلف می شود:

• ورق Z : جنس پوشش از فلز روی خالص است.
• ورق ZF : جنس پوشش علاوه بر روی (زینک) دارای عنصر آهن Fe نیز می باشد.

ورق های گالوانیزه از جمله ورق های فولادی بوده که مقاومت نسبتا بالایی (با توجه به ضخامت پوشش) در برابر خوردگی و زنگ زدگی دارند. از این رو، استفاده از این ورق در محل های مرطوب به وفور استفاده می شود. به عنوان مثال، برای ساخت کابینت های آشپزخانه و همچنین کانال های تهویه هوا از ورق گالوانیزه استفاده می شود.

انواع ورق گالوانیزه و روش تولید آن

روش های مختلفی برای گالوانیزه کردن ورق های فولادی وجود دارد که هر کدام از آن ها دارای کیفیت متفاوتی هستند. از جمله  این روش ها می توان به گالوانیزه سرد یا الکترو گالوانیزه، گالوانیزه گرم، پاشش روی، متالایزینگ و … اشاره کرد. بین این روش ها می توان روش گالوانیزه گرم را رایج تر از سایر روش ها دانست؛ محصولاتی که به این روش گالوانیزه می شوند به اختصار HDG یا Hot deep Galvanized  می نامند.

نکته هر روش، ویژگی های خاص اعمال شده به ورق، و کاربرد متفاوت آن ها است. چهار روش زیر، مهم ترین راه های روی اندودکردن ورق های فولادی را نشان می دهد:

• روش الکتروگالوانیزه (Electro galvanization)

در این روش از جریان الکتریکی و محلول الکترولیتی سولفات روی یا سیانید، استفاده می شود. ورق های تولید شده با این روش، دارای ضخامت کمتری نسبت به سایر ورق های گالوانیزه بوده و دارای سطح صاف تری هستند. در این فرآیند، عناصر فلزی در سطح میکروسکوپی تغییر کرده و حفاظت یکنواختی را ایجاد می کنند. این ورق ها دارای قابلیت رنگ آمیزی بهتری نیز هستند. از جمله کاربردهای این ورق می توان در صنعت خودروسازی اشاره کرد.

• روش گالوانیزه گرم Hot-Dip Galvanizing))

در روش حرارتی یا گالوانیزه گرم که با عنوان گالوانیزاسیون کلاسیک نیز شناخته می شود، ورق فولادی به درون مخزنی از مذاب فلز روی فرو رفته و فرایند گالوانیزاسیون با روش غوطه وری انجام می شود. پس از خارج کردن ورق از مذاب روی، ورق خنک سازی شده و پس از آن پوشش بر روی ورق یه خوبی قرار می گیرد؛ به عبارت دیگر پیوند متالوژیکی بین فولاد و روی برقرار می شود.

گالوانیزاسیون به روش غوطه وری گرم از شیوه های پرکاربرد، رایج، و مقرون به بوده که دارای پایداری و دوام خوبی در برابر خوردگی و زنگ زدگی است. لایه شکل گرفته بر روی ورق دارای دو ویژگی چسبندگی خوب به ورق، و مقاومت بالا نسبت به اصطکاک است. اما از طرفی از ورق های گالوانیزه تولید شده با این روش معمولا در مواردی که دائما با مواد اسیدی و خورنده در ارتباط است، استفاده نمی شود.

از آنجا که از روش غوطه وری در این روش استفاده می شود، لذا می توان علاوه بر ورق، محصولات با هندسه پیچیده تر را نیز پوشش دهی کرد؛ که این موضوع از مزایای این روش محسوب می شود.

• روش پیش گالوانیزاسیون (Pre-galvanization)

روش پیش‌گالوانیزاسیون دارای شباهت زیادی نسبت به روش گالوانیزه گرم دارد. تفاوت این روش در غوطه وری آن است. در این روش ابتدا ورق فولادی با یک مایع تمیز شده و سپس برای گالوانیزاسیون در یک استخر پر از روی به صورت رفت و برگشتی وارد می شود. ورق های پیش گالوانیزه شده دارای یکپارچگی و یک دستی بیشتری نسبت به روش گالوانیزه گرم دارند.

• روش گالوانیلینگ (Galvannealing)

روش گالوانیلینگ روشی نسبتا زمان بر و حساس است. در این روش ورق های فولادی از طریق ترکیب روش گالوانیزاسیون گرم و گداختگی ورق تولید می شوند. محصول این فرآیند، ورق گالوانیزه آلیاژی (آلیاژی از روی و آهن) خواهد بود. برای انجام این فرآیند ابتدا ورق مورد نظر با فلز روی پوشش دهی شده، و سپس وارد کوره می شود تا دمای آن افزایش یابد و پیوند مستحکمی بین روی و فولاد برقرار شود.

مزیت های ورق گالوانیزه

استفاده از ورق های فولادی دارای کاربردها و مزایای زیادی در صنایع مختلف است. در بسیاری از موارد نیز برای افزایش مقاومت به خوردگی، از ورق های گالوانیزه استفاده می شود. از مهم ترین مزایای ورق گالوانیزه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مقاومت نسبت به خوردگی
• مقاوم در برابر زنگ زدگی
• سختی بالا
• قابلیت تمیزکاری و رنگ آمیزی
• هزینه کمتر آن نسبت به ورق های استیل
• دارای قابلیت جوشکاری (در برخی از موارد و به صورت محدود)
• انعطاف بالا و قابلیت فرم دهی و شکل پذیری مناسب
• عمر بالا
• دارای ظاهری تمیز
• تولید آسان و سریع

معایب ورق گالوانیزه

ورق های گالوانیزه دارای نقاط ضعفی نیز هستند که لازم است تا این موارد نیز شناخته شوند. مهم ترین عیب ورق های گالوانیزه در جوشکاری آن ها است؛ چرا که جوشکاری این ورق ها باعث تولید گاز سمی شده و می تواند سلامتی انسان را به خطر بیاندازد.

تنفس طولانی مدت این گاز می تواند مشکلاتی از جمله سردرد، سرگیجه، حالت تهوع، و در نهایت مشکلات ریوی را برای افراد در پی داشته باشد. به همین دلیل توصیه می شود که هنگام جوشکاری ورق های گالوانیزه از ماسک های مخصوص استفاده شود. همچنین لازم است تا مدت زمان جوشکاری این ورق ها بیش از ۴ ساعت نباشد.

اما علاوه بر تولید گاز سمی و عوارض آن بر انسان، جوشکاری ورق گالوانیزه باعث از بین رفتن پوشش روی (زینک) آن در محل جوشکاری می شود. این موضوع بدان معناست که ورق گالوانیزه از محل جوشکاری شده دارای ضعف خواهد بود و در برابر عوامل محیطی مانند رطوبت و خوردگی مقاومت نخواهد داشت. از این رو محل جوشکاری شده محل مساعدی برای خوردگی، زنگ زدگی، و حتی شکست ورق های گالوانیزه است.

ویژگی های ورق گالوانیزه

همانطور که بیان شد، مهم ترین ویژگی ورق های گالوانیزه مقاومت مناسب آن ها در برابر خوردگی و زنگ زدگی است. اما این ورق ها دارای ویژگی های دیگری نیز هستند. برای مثال هنگام تشکیل کریستال های فلز روی بر روی سطح ورق، ناخالصی های موجود در مذاب روی (زینک) باعث ایجاد یک سری عیوب و زائده بر روی سطح ورق گالوانیزه شده که به عنوان گل گالوانیزه یا Spangle گفته می شود.

شکل این زائده و عیوب باعث تفاوت ظاهری ورق های گالوانیزه با یکدیگر می شوند. از این رو می توان ورق ها را بر اساس این ویژگی نیز به صورت زیر دسته بندی کرد:

• ورق بدون گل
• ورق گل‌ریز
• ورق گل درشت

شکل گیری این کریستال ها به میزان فلز روی به کار رفته در فرایند گالوانیزاسیون و سرعت سرد نمودن ورق بستگی دارد. همچنین می توان از این طریق محصول شرکت های مختلف را از یکدیگر تشخیص داد. در برخی موارد جهت افزایش دو چندان مقاومت به خوردگی و یا زیبایی ظاهری، سطح این ورق ها را رنگ آمیزی می کنند. مشخصات ابعادی ورق های گالوانیزه در جدول زیر نشان داده شده است.

کاربردهای ورق گالوانیزه

با توجه به ویژگی های خاص ورق گالوانیزه از جمله مقاومت به خوردگی و زنگ زدگی، استحکام، و انعطاف پذیری مناسب، از این ورق در بسیاری از صنایع و کاربردها به صورت گسترده استفاده می شود. از جمله کاربردهای این ورق می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ساخت انواع مخازن ذخیره مانند تانکرها
• ساخت سقف ها و سالن های بزرگ یا سوله های صنعتی و غیر صنعتی
• ساخت انواع تجهیزات آشپزخانه مانند یخچال و فریزر و لوازم خانگی
• تولید انواع تابلو برق شهری یا صنعتی
• ساخت انواع پروفیل، لوله، اتصالات، و محصولات فولادی گالوانیزه
• صنعت خودروسازی
• صنعت ساخت و ساز
• کانکس ها
• تجهیزات برق و الکترونیک و کامپیوتر
• صنعت راه سازی

شرکت های تولید کننده ورق گالوانیزه در ایران

از کارخانه های شناخته شده در زمینه تولید ورق گالوانیزه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فولاد مبارکه
• هفت الماس قزوین
• امیرکبیر کاشان
• صنایع ورق های پوشش دار تاراز چهارمحال

قیمت ورق گالوانیزه

ورق های گالوانیزه به وفورد در کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. در این ورق ها از فولاد، فلز روی (زینک)، و در برخی موارد رنگ آمیزی استفاده می شود. بنابراین تغییر قیمت هر یک از این عوامل و ضخامت پوشش روی، می تواند بر قیمت نهایی ورق گالوانیزه تاثیرگذار باشد.

علاوه بر موضوع فنی، نوسانات قیمت ارز، و میزان عرضه و تقاضا باعث تغییر دائم قیمت ورق های گالوانیزه شده است؛ اما می توانید برای دریافت قیمت روز ورق گالوانیزه با بخش بازرگانی مجموعه آهن مال توسط شماره تلفن ۷۹۶۷۳-۰۲۱ تماس حاصل فرمایید.

جمع بندی

ورق های گالوانیزه در واقع همان ورق های فولادی بوده که توسط یک لایه نازک فلز روی (زینک) پوشیده شده اند. این پوشش روی باعث می شود تا فرایند اکسیداسیون با فولاد رخ نداده و فرایند خوردگی و زنگ زدگی انجام نشود. از این رو، این ورق ها دارای مقاومت خوبی در برابر خوردگی و زنگ زدگی ناشی از رطوبت و محیط های خورنده هستند.

از کاربردهای گسترده این ورق می توان به تولید لوله و اتصالات، صنایع ساخت و ساز، خودروسازی، و… اشاره کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره برای خرید ورق های گالوانیزه می توانید با کارشناسان مجموعه آهن مال توسط شماره تلفن ۷۶۷۳-۰۲۱ تماس حاصل فرمایید.

سوالات متداول ورق گالوانیزه