در اکثر پروژه های عمرانی و ساختمانی برای بالا بردن استحکام سازه از مقاطع فولادی همچون میلگرد استفاده می شود اما اگر از میلگردی شکننده و نامناسب بهره ببریم، ممکن است کل سازه با مشکل مواجه شود پس خوب است با علت های شکستن میلگرد و روش های جلوگیری از آن آشنا شویم.
علت شکستن میلگرد هنگام خمکاری
شکستن میلگرد هنگام خمکاری علت های مختلفی دارد که برخی از اصلی ترین آنها عبارت اند از:
- به کار نبردن میلگردهای تولید شده با روش نورد گرم:
نقطه مقابل فرآیند نورد گرم، تولید به روش نورد سرد است که در این روش برای ساخت میلگرد، شمشی را که قبلا حرارت دیده در دمایی کمتر از تبلور مجدد، سرد می کنند. از آن جایی که ساختار مولکولی در این حالت بهم می ریزد، شاهد کاهش میزان مقاومت میلگرد در برابر خمکاری هستیم. پس بهتر است از میلگردهایی که با روش نورد گرم تولید شده اند استفاده کنیم تا از شکستن میلگرد جلوگیری شود.
- انتخاب گرید نادرست میلگرد:
میلگرد دارای گریدهای گوناگونی است که هر یک از آنها دارای میزان متفاوتی از کربن در ساختارشان هستند. انتخاب میلگردهایی که در آنها کربن کمتری باشد ، امکان شکست میلگرد را زمان خمکاری کاهش می دهد.
- حرارت دادن زیاد:
با اعمال حرارت روی میلگردها انعطاف پذیری آنها بالا می رود ولی در مقابل، استحکام آنها کم می شود. در واقع دو عامل خمش و گرما می توانند موجب افزایش احتمال شکستن میلگرد شوند.
- عدم استفاده از میزهای کار مخصوص:
همان طور که می دانید برای خمکاری میلگرد میزهای مخصوصی وجود دارد که هم باعث کاهش فشار وارد بر کارگر می شود هم فرآیند خمکاری بهتر انجام می پذیرد. بدیهی است که عدم استفاده از ابزارهای استاندارد می تواند کارایی و ایمنی را کاهش دهد و از عوامل شکستن میلگرد باشد.
- خمش بیش از حد:
خم کردن بیش از اندازه میلگرد را می توانیم یک عامل شکست میلگرد در نظر بگیریم زیرا زاویه استاندارد و مناسب برای خمکاری میلگردها در آیین نامه ها ذکر شده است و نباید از آن فراتر رفت.
- استفاده از میلگردهای زنگ زده:
برخی میلگردها سریعا دچار زنگ زدن می شوند ولی اگر به صورت صحیح از آنها نگهداری شود، می تواند از این امر جلوگیری کرد چون در غیر این صورت احتمال ترک و شکست میلگرد مذکور بالا خواهد بود.
حال که با مهم ترین علل شکستن میلگردها آشنا شدیم، خوب است تا به بررسی روش های جلوگیری از شکست میلگرد بپردازیم.
روش های جلوگیری از شکستن میلگرد
راهکارهایی وجود دارند که رعایت آنها پیش از شروع خمکاری می تواند جلوی شکست میلگرد را بگیرد. دو مورد از آنها را در ادامه معرفی خواهیم کرد.
- جلوگیری از زنگ زدگی میلگرد
همان طور که در بخش پیشین نیز ذکر کردیم، زنگ زدگی یکی از مهم ترین عوامل شکستن میلگرد به حساب می آید. در واقع بروز واکنش های شیمیایی در محیط هایی که رطوبت هوا بالا است، نهایتا باعث تخریب ساختار میلگرد می شوند. زنگ زدگی دلایل مختلفی دارد که با حذف آنها می توان تا حدود خوبی جلوی زنگ زدگی و در نتیجه شکستن میلگرد را گرفت که مهم ترین آنها شامل موارد زیر می شوند:
- محیط قلیایی
- تماس مستقیم با هوا
- عدم پوشش کافی بتن روی میلگرد
- نفوذ آب به لایه های زیرین بتن از طریق شکاف ها
- خرید فولاد با کیفیت
برای جلوگیری از شکستگی میلگرد و افزایش طول عمر ساختمان ها بهتر است میلگردهای با کیفیتی خریداری شود زیرا فولادهای با کیفیت شکل پذیری خوبی دارند ولی اگر ترکیب فولادی استفاده شده در میلگردی درجه ۲ باشد، می تواند شکنندگی آن را بالا ببرد. به طور کلی هر چه کربن موجود در فولاد بیشتر باشد، فولاد مذکور شکننده تر خواهد بود.
برای این کار باید با متخصصان مشورت و درباره ویژگی های محصولات کارخانه های گوناگون اطلاعات جمع آوری کرد. ممکن است خرید میلگردی با فولاد کیفیت بالا هزینه بر باشد اما این کار قطعاً در طولانی مدت ارزش خواهد داشت.
- استفاده از میلگرد سایز کوچک
بر اساس تحقیقات و نتایج آزمایشات انجام شده، هر چقدر میلگرد موردنظر بزرگ تر باشد، امکان ترک خوردگی ناشی از خم و صاف شدن بالاتر خواهد بود پس بهتر است اگر قصد دارید میلگردی را خم کنید، تا جایی که ممکن است از سایزهای کوچک تر بهره ببرید.
در بخش نهایی این مقاله به راه هایی که بعد از خمکاری جلوی شکستن میلگرد را می گیرند می پردازیم.
راه های پیشگیری از شکست میلگرد پس از خمکاری چیست؟
وقتی فلزی را خمکاری می کنند، دچار ضعف می شود و برای رفع این مشکل باید نکاتی را در نظر گرفت:
- اگر میلگردی را با کمتر از ۹۰ درجه خم کنید، دچار ضعف نخواهد شد اما این موضوع تنها در صورتی برقرار است که فقط ۱ بار این روش را استفاده کنید.
- هرگز نباید یک میلگرد را ۲ بار خم کرد چون برای جلوگیری از شکستن میلگرد، فقط ۱ بار می توان آن را خم کرد.
- اگر میلگردی را هم خم و هم گرم کردید، باید سریعا با آب سرد آن را خنک کنید.
البته در کنار تمام مواردی که نام بردیم، خوب است قبل از شروع خمکاری میلگرد، از افراد متخصص مشاوره بگیرید چون اگر موقع کار با میلگرد، شکست رخ دهد، خسارت بالایی به پروژه وارد خواهد شد.
